Zapraszamy na niezwykłe wydarzenie jakim są Nocne Młodych Rozmowy!

Nocne Młodych Rozmowy to inicjatywa organizowana przez młodych związanych z projektem OEES Young. Pragniemy zaprosić wszystkich na niezwykłą noc pełną inspiracji, rozmów i refleksji. Jest to wyjątkowa okazja, by zanurzyć się w fascynujący świat ekonomii wartości i inspirujących dyskusji.

Podczas wydarzenia czekają na Was dwie sesje:

1. Uniwersalne prawdy o życiu – swoją historię opowiedzą nam: Dominik Kuc, Claudia Zygmunt, Wojciech Zalewski, Zuzanna Karcz
2. Czym jest obecnie sukces i jak go definiować – swoją definicją sukcesu podzielą się z nami: Miłosz Stanisławski, Zuza Skrzyńska, Agnieszka Rozwadowska, Maciej Ryś

Aby wziąć udział zapraszamy do zapisów na wydarzenie – https://www.facebook.com/events/367125495664139

Niemalże po miesiącu wspominamy 54. Sympozjum, które już przeszło do historii. Za nami dwa dni merytorycznych dyskusji, spotkania z niesamowitymi prelegentami, kolejny mecz piłki nożnej między Kadrą GAP a Studentami GAP oraz legendarne już nocne Śpiewogranie!

Te wszystkie wydarzenia miały miejsce w trakcie 54.Sympozjum GAP, które odbyło się w Ustroniu w dniach 10-12 maja 2023r. Podczas wydarzenia mieliśmy okazję posłuchać ponad 40 prelegentów ze świata nauki, biznesu czy polityki, a wśród nich byli:  dr Marzenna Guz-Vetter, Rafał Brzoska, Tomasz Brzostowski, prof. dr hab. Adam Daniel Rotfeld czy dr Mirosław Gronicki. W części kulturalnej Sympozjum zorganizowanej przez Agencję Artystyczną GAP mieliśmy okazję podziwiać stały śpiewograniowy skład oraz Zespół Pablopavo i Ludziki, który wprowadził nas w dancingowy klimat.

Tegoroczne dwa dni 54. Sympozjum dotyczyły tematów aktualnych, bo Rewolucji Konsumenckiej oraz Wiarygodności Ekonomicznej Państwa. Uczestnikami wydarzenia byli studenci i pracownicy naukowi Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, a także zaproszeni goście. Gospodarzem Sympozjum był dr Michał Kudłacz z Kolegium Gospodarki i Administracji Publicznej UEK.

Podczas pierwszego dnia Sympozjum mieliśmy okazję uczestniczyć w rozmowach i debatach przedstawicieli świata biznesu i nauki. Zastanawialiśmy się nad pojęciem konsumenta oraz nad tym, w jaki sposób się on zmienia. Nie mogło oczywiście zabraknąć tematu sztucznej inteligencji w tym kontekście. Do końca tego dnia pozostaliśmy przy temacie zmian i przemian zarówno nas, jako społeczeństwa, ale również zmian w elektromobilności.

Partnerem Strategicznym tego dnia była Grupa Żabka.

„Wiarygodność Ekonomiczna Państwa” to temat przewodni drugiego dnia Sympozjum, podczas którego debatowaliśmy m.in. na tematy wojny w Ukrainie i ich konsekwencji dla Unii Europejskiej oraz wiarygodności społecznej państwa. Nie zabrakło także czasu na przedstawienie ważnego dla nas raportu „Indeks wiarygodności ekonomicznej Polski”. W tym dniu miał również miejsce Wykład Mistrzowski pt „Rosja – Ukraina: zderzenie cywilizacji?” wygłoszony przez prof. dr hab. Adama Daniela Rotfelda – Ministra Spraw Zagranicznych w 2005 r.

Wśród tradycyjnych punktów programu nie zabrakło też wręczenia nagrody Przyjaciela Sympozjum im. dra Aleksandra Kowalskiego, którą otrzymał prof. dr hab. Juliusz Gardawski.

Zdjęcia oraz materiały video z wystąpień znaleźć możne tutaj: https://sympozjumgap.pl/sympozjum54/

Filmowe podsumowanie znaleźć można TUTAJ

Organizatorami Sympozjów są: Fundacja GAP, Kolegium GAP na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie, Agencja Artystyczna GAP

Rusza kolejna, już 16. edycja konkursu o Nagrodę im. Prof. Jerzego Indraszkiewicza – wyróżnienia dla najlepszego absolwenta studiów II stopnia Kolegium GAP, którego zainteresowania i działalność w trakcie studiów wykraczały poza program akademicki.

Działalność w Kole Naukowym GAP, wolontariat w Fundacji GAP lub Małopolskim Funduszu Ekonomii Społecznej, stypendia naukowe Rektora UEK, członkostwo w Radzie Kolegium GAP oraz zespołach tematycznych, udział w programach stażowych, artykuły naukowe w „Gazecie Sympozjalnej”, organizacja i udział w szkoleniach i konferencjach, wolontariat w czasie Open Eyes Economy Summit, Sympozjum GAP, Szlachetnej Paczki, czynny udział w debatach oxfordzkich i wiele wiele innych aktywności i osiągnięć – tym mogą pochwalić się dotychczasowi laureaci Nagrody im. Prof. Jerzego Indraszkiewicza.

A jakimi osiągnięciami będzie mógł pochwalić się tegoroczny zdobywca Nagrody? Jeżeli znasz kogoś kto zasługuje na to wyróżnienie – zgłoś kandydaturę do 2 sierpnia 2023 r. na adres: biuro@fundacjagap.pl.

Nagroda im. Prof. Jerzego Indraszkiewicza to prestiżowe wyróżnienie dla najlepszych absolwentów studiów II stopnia Kolegium GAP – Laureat otrzymuje nagrodę pieniężną (5 tys. zł) i statuetkę. Kandydat powinien wyróżniać się m.in. działalnością na rzecz środowiska akademickiego oraz organizacji pozarządowych i społeczeństwa obywatelskiego, mieć osiągniecia naukowe, sportowe lub artystyczne czy brać udział w innowacyjnych przedsięwzięciach.

W załączeniu przesyłam Regulamin Konkursu oraz formularz zgłoszeniowy. Dokumenty można pobrać również ze strony Fundacji GAP https://fundacjagap.pl/dla-studentow/nagroda-im-prof-jerzego-indraszkiewicza/

Czekamy na zgłoszenia!

Poprzez energetykę rozproszoną powinniśmy walczyć o naszą samorządność obywatelską. O tym jak urzeczywistnić transformację energetyczną na gruncie lokalnym i krajowym, dyskutowali eksperci i ekspertki w ramach I Łódzkiego Okrągłego Stołu, podczas III Międzynarodowego Kongresu Energetyczna Regeneracja Miast 30 maja 2023 w Łodzi.

Powrót do lokalności

Przyszłość energetyki w Polsce określa polityka klimatyczna Unii Europejskiej, zawarta w strategii Europejski Zielony Ład (European Green Deal). Jesteśmy zobowiązani politycznie i prawnie do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. Czekające nas wyzwania w transformacji energetycznej, w tym dekarbonizację gospodarki, powinniśmy traktować nie jako barierę, lecz szansę na decentralizację i dywersyfikację systemu energetycznego. Model, który dzisiaj istnieje, oparty o państwowy kartel energetyczny po prostu nie działa. Rosnące ceny energii i ich nieprzewidywalność, boleśnie odczuwają samorządy, przedsiębiorcy i obywatele. Wojna w Ukrainie w ubiegłym roku przypomniała nam, że odejście od paliw kopalnych to nie tylko aspekty klimatyczne, ale też kwestia bezpieczeństwa energetycznego. Na słabnące zaufanie do obecnego systemu elektroenergetycznego wpływa także jego nieelastyczność, o czym przekonaliśmy się w ostatnich miesiącach, gdy najtańsze źródło energii – OZE, nagle wypadło z systemu. Jako kraj postkomunistyczny jesteśmy nauczeni, że jak postawimy wielką fabrykę – elektrownię, zatrudnimy wiele ludzi, to problem będzie załatwiony. W transformacji energetycznej już jesteśmy spóźnieni. Atom, jeśli powstanie, ma szansę ustabilizować miks energetyczny, ale nie taki jest kierunek zmian. 

Nasz kraj potrzebuje dywersyfikacji źródeł, dostawców i dróg dostaw energii. Po rewolucjach przemysłowych, które przyniosły centralizację energetyki, wracamy więc do źródeł – do energetyki rozproszonej. Energia wytwarzana lokalnie ma tę przewagę, że jest tańsza, bezpieczniejsza, a także mniej ryzykowna pod kątem finansowania. Jak wyjaśniła Alicja Pawłowska-Piorun z Centrum Eksperckiego ESG Innowacje w ING Banku Śląskim: – Banki zajmują się wyceną ryzyka. Rozproszony, rezylientny system energetyczny zarówno na poziomie lokalnym jak i globalnym to system o mniejszym ryzyku. Do systemów energetycznych musimy podchodzić z dużą ostrożnością i refleksją, bo jak podkreślał prof. dr hab. Tadeusz Markowski z Uniwersytetu Łódzkiego, Wiceprzewodniczący Rady Programowej Kongresu:  – Energia to polityka, to kontrolowanie ludzi, źródło sprawowania władzy. Zawsze znajdzie się ktoś, kto będzie chciał kontrolować źródła energii i naruszać systemy interesów rynkowych. Udana transformacja wymaga więc uruchomienia energii lokalnej, w sposób mobilizujący nie tylko urzędników i miejskie spółki, ale także mieszkańców, pracodawców, oddolne działania pracowników sektora publicznego. Teraz kluczową kwestią jest nie – czy, a – jakiego systemu energetyki rozproszonej chcemy w naszym kraju.

Decentralizacja indywidualna czy terytorialna? 

Mówiąc o potrzebie decentralizacji, zasadniczym pytaniem jest kierunek, jaki miałaby ona obrać – indywidualny (prosumencki) czy terytorialny (wspólnotowy)? Eksperci i ekspertki I Łódzkiego Okrągłego Stołu byli zgodni, że choć z jednej strony zagrożeniem są scentralizowane systemy energetyczne, w których żyjemy, to mówiąc o energetyce rozproszonej podejście całkowicie prosumenckie, indywidualne, nie jest właściwym rozwiązaniem. Chodzi tu o skalę decentralizacji. – Musimy mieć świadomość, że im mniejszy obiekt energetyczny, to jego sprawność jest niższa, a więc gdzieś istnieje optimum, gdzieś istnieje granica, do której powinniśmy się zbliżyć i w okolicach której powinniśmy się znajdować. Jeżeli zaczniemy zbyt rozpraszać system, okaże się, że tracimy niepotrzebnie bardzo dużo energii – wyjaśnił prof. dr hab. inż. Grzegorz Wielgosiński z Politechniki Łódzkiej. – Poszukiwanie różnych źródeł energii absolutnie jest konieczne i ten miks im bardziej bogaty tym będzie dla nas bardziej bezpieczny – dodał.

Jak zauważyła Agnieszka Spirydowicz – Prezes Zarządu Zgorzeleckiego Klastra Energii, problem z energetyką rozproszoną pojawia się nie na poziomie pojedynczego prosumenta, lecz gdy chcemy ją zbilansować regionalnie. – Nie ma możliwości wymiany energii pomiędzy chociażby dwoma domami na podstawie takich prostych działań rynkowych. Dlaczego mamy utrzymywać moc w dużych elektrowniach, jeśli jesteśmy w stanie między sobą się dogadać – ja mam jeden magazyn energii, ktoś ma inny. Brakuje nam tzw. zielonych sieci przesyłowych, ponieważ nie dość, że straty są na przesyle sieciowym, to w tej chwili tak samo tanio wyjdzie mi przesłanie energii do sąsiada, jak do Suwałk – powiedziała Spirydowicz. 

Przyszłość to społeczności energetyczne

– Musimy uświadomić sobie, że nie będzie transformacji energetycznej miast bez rozwoju energetyki rozproszonej, opartej o odnawialne źródła energii. Lokalne rynki energii są jedyną odpowiedzią na bolączki przeciążonego polskiego systemu – podkreślił Albert Gryszczuk – Prezes Zarządu Krajowej Izby Klastrów Energii. Uważa on, że to, co należy zrobić, to zbudować model, a właściwie to skopiować istniejące modele rynku energii, opartego o twarde biznesowe zasady z długofalowym planowaniem. – Wszystko sprowadza się do jednej rzeczy – żebyśmy wiedzieli jaką cenę energii będziemy mieć za 10 lat. Myślę, że to dzisiaj takie marzenie każdego samorządowca. Czy jest to możliwe? Uważam, że tak, są takie przykłady. To właśnie zrobi rozproszona energetyka, społeczności energetyczne. To jest nasza rekomendacja jako Izby Krajowych Klastrów Energii – dodał Gryszczuk. 

Innowacje już mamy, potrzeba jeszcze odwagi i kapitału

Dziś problemem nie jest już brak nowoczesnych technologii energetycznych. Mamy też bardzo efektywne systemy magazynowania. – Jeżeli pójdziemy w stronę baterii, układów kinetycznych czy cieplnych – to wszystko już jest, to wszystko działa. Teraz pytanie brzmi jak ją zaimplementować w lokalnych rozwiązaniach. Tutaj trzeba odwagi, trzeba kapitału, trzeba inwestorów. Uważam, że samorząd sam tego nie zrobi, nie zbuduje lokalnego rynku energii. To musi zrobić biznes oparty o bardzo zdrowe zasady, unikający dotacji, dlatego, że dotacje rozleniwiają – stwierdził Albert Gryszczuk. 

Jan Bocian z RDS Fund ltd zwrócił uwagę na to, że transformacja to także szansa na tworzenie przewagi konkurencyjnej. Mimo że jesteśmy jednym z najbardziej przemysłowych krajów industrialnych – przemysł w Polsce zużywa aż 70% energii, to w większości technologię do generowania energii importujemy. – Straciliśmy zdolność wytwarzania urządzeń do produkcji energii jako bardzo istotnego elementu związanego z rozwojem przemysłowym – mówił. Dostęp do bezpiecznych źródeł energii i postęp, nie tylko pod względem technologii, ale też całego zarządzania systemem jest konieczny, żeby inne sektory gospodarki były konkurencyjne gospodarczo. – Na koniec dnia cena energii przekłada się na cenę całego sektora produkcji i usług. Myślę, że to jest wielkie wyzwanie jak stworzyć przyszły system, byśmy mogli mieć konkurencyjną gospodarkę w centrum Polski (jako Łódź – przyp. aut.) i Europy – podsumował Bocian.

Energetyczny potencjał miast

Dotychczas nie martwiliśmy się, nie miało to dla nas znaczenia, w jaki sposób zostały wytworzone zasoby, które przetwarzamy w mieście i jakie to rodzi konsekwencje środowiskowe, klimatyczne czy energetyczne. Miasto nie będzie nigdy w pełni energetycznie samowystarczalne, ale musi zważać na to, do jakiego stopnia bazuje na własnych źródłach energii, dostawcach i kanałach dystrybucji, aby nie być uzależnionym w takim stopniu jak ma to miejsce teraz. Dlatego potrzebujemy nowego myślenia o miejskości – nie o mieście w znaczeniu układu administracyjnego, ale o miejskości jako najbardziej efektywnej formie zorganizowania życia zbiorowego. Regeneratywny proces rozwoju należy pobudzać poprzez rozpoznanie lokalnych sił wytwórczych. Chodzi o to, żeby myśleć o sieci energetycznej nie w kategoriach – moja własna, moja odrębna, moja wyłączna, ale jako sieci współdzielonej, czyli z dostępem różnych partnerów. Miasto musi zapewnić, by sieć dawała dostęp lokalnym, miejskim producentom – sieć współdzielona, a nie podzielona i dzieląca. Potrzebujemy też systemu monitorowania, który pokazując miejskie wrażliwości, pozwoli nam najszybciej zobaczyć zagrożenia i szanse. 

Zaletą miast jest to, że energia w różnej formie się w nich kumuluje, np. w ściekach w postaci ciepła, a w miastach górskich także grawitacji ścieków. Dzięki specjalnym płytom chodnikowym (Pavegen) można wykorzystywać energię z ludzkich kroków. – Czasami o tym zapominamy. Jak mówimy o systemach energii jądrowej, która ma nas zbawić, to wtedy przestaje się myśleć o tych wszystkich innowacjach w rozproszeniu, bo w końcu znowu się pojawi tania energia i będzie tak wspaniale. Tania energia rodzi dramatyczne skutki. Jak się okazało, że mamy tanio energię węglową, to architekci oszaleli z cienkimi ścianami, utrzymanie energetyczne nie miało to żadnego znaczenia – stwierdził prof. Tadeusz Markowski. 

Akcje stabilizowania systemu ciepłowniczego przez budowę akumulatorów ciepła wiele miast zaczęło już robić. W Łodzi firma Veolia, która produkuje i dostarcza temu miastu ciepło systemowe i energię elektryczną, w planach ma o budowę zbiornika o pojemności 30 tys. m3, co daje ok. 1 GWh do zmagazynowania.

– Testujemy obecnie sieci niskotemperaturowe. W łódzkim systemie ciepłowniczym mamy 10,5 tys. węzłów i ok. 870 km rur preizolowanych. Większość jest wymieniona na rury preizolowane. Większością naszych węzłów możemy sterować zdalnie, a wszystkie odczytujemy w trybie rzeczywistym  – powiedział Adrian Sienicki – Członek Zarządu, Veolia Energia Łódź. Nakreślił on jakie kroki milowe Veolia Energia na najbliższe dekady: – W 2030 roku w Łodzi nie ma węgla i o połowę ścinamy emisję. To jest nasze zobowiązanie, które przyjęliśmy. To niestety będzie dekarbonizacja przez gaz jako paliwo przejściowe, bo jesteśmy odpowiedzialni za bezpieczeństwo energetyczne. Do 2050 roku w Łodzi będziemy mieć zupełnie zielony system ciepłowniczy. Dla nas krytyczną datą jest rok 2035, kiedy to aby utrzymać efektywność naszego systemu ciepłowniczego, musimy zapewnić, że ciepło będzie powstawało z wysokosprawnej kogeneracji i w co najmniej w 50% z OZE. To jest olbrzymie wyzwanie. Mamy na to pomysł – odzyski ciepła, geotermia, dobre magazynowanie energią, ale przede wszystkim to, co leży u podstaw jakichkolwiek transformacji energetycznych, czyli efektywność.

– Jeżeli chodzi o niezależność energetyczną w Łodzi, to istotne były plany podzielone na pewne etapy, np. najbliższe 10 lat. Myślę, że na najbliższe 10 lat trzeba spojrzeć przez pryzmat istniejących technologii, nie tych, które będą – wskazał Albert Gruszczyk. – W tej najbliższej przyszłości – i to jest przykład Zgorzeleckiego Klastra Energii – my tam postawiliśmy na bardzo proste rozwiązanie. My tam zrobiliśmy to, co mogliśmy, a co mogliśmy robić 6 lat temu? Mogliśmy budować źródła. Nie myśleliśmy jeszcze wtedy o dystrybucji, o sprzedaży, bo nie mogliśmy tego robić. Ale jak już zbudowaliśmy źródła, to przeszliśmy do budowy własnej spółki dystrybucyjnej. Bezpieczeństwo energetyczne, moc i konkurencyjność gospodarki – tu żartów nie ma, bo wchodzimy w kompetencje tej byłej energetyki zawodowej, a ona traci, ona się denerwuje. Każda megawatogodzina wyprodukowana w klastrze energii to jest minus megawatogodzina w obecnej energetyce – podsumował. 

Samorządy terytorialne, a władze centralne

Coraz wyższe ceny energii produkowanej i dystrybuowanej przez obecny scentralizowany system, coraz mocniej odczuwają samorządy, o czym mówił Maciej Riemer – Dyrektor Departamentu Ekologii i Klimatu Urzędu Miasta Łodzi: – Cena energii dla samorządu łódzkiego od zeszłego roku wzrosła ponad dwukrotnie – od 509 zł za kWh do ceny maksymalnej ustawowej. Ustawa obowiązuje do końca tego roku. Nie wiem, jaka cena będzie w przyszłym roku. Nie jestem w stanie przewidzieć jak się będą kształtowały ceny energii w perspektywie 2-3 lat, a co dopiero 10 lat. Nie wiem tym samym jak zamówić energię dla łódzkiej grupy zakupowej w aglomeracji łódzkiej.

Do kwestii cen energii odniosła się także Agnieszka Spirydowicz, wyjaśniając, do czego może doprowadzić oddanie odpowiedzialności za energetykę państwu: – 1 MW z paneli fotowoltaicznych kosztuje u nas w Zgorzeleckim Klastrze Energii dokładnie połowę tego albo jeszcze mniej niż 1 MW wybudowany dokładnie na tym samym terenie przez państwową spółkę.

– Jednego elementu my jako miasto i jako indywidualne podmioty nie zrealizujemy za państwo. Nie napiszemy stabilnego, przewidywalnego prawa, którego nam najbardziej brakuje – zaznaczył Maciej Riemer. – Prawo energetyczne jest chyba równie skomplikowane co podatkowe i równie często się zmienia. Mam na myśli zarówno prawo związane z indywidualnymi gospodarstwami domowymi, jak i to dedykowane samorządom, klastrom. Apeluję, abyśmy napisali kodeks energetyczny, nowy, prostszy. To powinna być nowa umowa społeczna, które nam narysuje energetykę na 30 lat do przodu. Dużo mówiliśmy o technologiach tych dostępnych, technologiach przyszłości, ale dla mnie ważniejsze jest, gdzie są inwestycje centralne. Te, o których mówimy od dekady tak naprawdę. Gdzie są moce podłączane, tego nie ma. Nie podłączono żadnej solidnej farmy wiatrowej, farmy fotowoltaicznej, mówię o tej centralnej. Podczas gdy kraje Europy Zachodniej co roku podłączają 10 GW słońca, 15 GW wiatru. My nie podłączamy jako kraj nawet jednego. Wolałbym nie rozmawiać o miksie, wolałbym rozmawiać o inwestycjach – gdzie je wykonywać i kto ma je wykonywać. Uważam, że powinien być powołany fundusz transformacji energetycznej na wzór funduszu drogowego, oderwany od spółek skarbu państwa, z agencją wykonawczą, której zadaniem będzie inwestowanie w odnawialne źródła energii – podsumował Riemer.

– Te 5 tys. stron prawa energetycznego, które jest napisane dla starych dużych elektrowni, to już w ogóle nie dotyczy nowego systemu energetycznego. Trzeba je wyrzucić do kosza i napisać nowe prawo energetyczne dostosowane do nowych warunków. Krytyczne kompetencje państwa powinny być po stronie zarządzania energią, czyli państwo powinno być odpowiedzialne za to, że jeżeli dany inwestor, który posiada 100, 200, 500 MW energii odnawialnej, nie będzie stosował się do wymogów, które dane państwo narzuci w nowym prawie energetycznym, to po prostu go odłączy. Żadnemu inwestorowi nie będzie zależało na tym, żeby być odłączonym, bo jest to pieniądz – dodała Agnieszka Spirydowicz.

– To, co nam jako przedsiębiorcom zdecydowanie by pomogło, to przede wszystkim dostępność rozwiązań organizacyjnych do kontaktu podmiotów publicznych z prywatnymi. Partnerstwo publiczno-prywatne czy ustawa o zamówieniach publicznych nie do końca spełnia swoją obecnie funkcję. Są inne metody, jest polityka chociażby Green Power Procurement, gdzie podmiot publiczny ma wybór bardziej zrównoważonego rozwiązania. Najważniejszą rzeczą jest wypracowanie też mechanizmów oszczędnościowych, zarówno dla partnerów prywatnych jak i publicznych, rozpropagowanie mechanizmu ESCO (Energy Saving Company) i wdrożenie realnych zachęt dla przedsiębiorców, w którym przedsiębiorstwo jest wynagradzane za unikniętą megawatogodzinę. To w Polsce jest dość mało popularne, a powinno być bardziej – zarekomendował Adrian Sienicki.

– Rolą władz publicznych w systemie energetycznym powinno być usuwanie barier, wspieranie osób wykluczonych. Samorząd terytorialny będzie zależał od samorządności energetycznej. Jeśli pozbawi się go tego ostatniego instrumentu samorządności, to będziemy jeszcze bardziej kontrolowani pod każdym względem – podsumował obrady I Łódzkiego Okrągłego Stołu moderator – prof. Tadeusz Markowski.  

Autorka tekstu: Rozalia Wiśniowska, Open Eyes Economy

• 

Czy odpowiednie dofinansowanie wystarczy, by powstrzymać kryzys zdrowotny w Polsce? Na Kongresie Gospodarka i Zdrowie, 18 kwietnia 2023 w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie, specjaliści ze środowisk medycznych i ekonomicznych dyskutowali o powiązaniach zdrowia publicznego z bezpieczeństwem gospodarczym, problemach i możliwych rozwiązaniach.

Wydarzenie otworzył prof. Piotr Wachowiak, Rektor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie: – Jest to dla naszej uczelni, naszej społeczności bardzo ważny dzień. Pierwszy Kongres Gospodarka i Zdrowie. Myślę, że zdrowie nabrało innej wartości po pandemii, zaś gospodarka nabrała innej wartości w wyniku tej straszliwej wojny w Ukrainie, która powinna się jak najszybciej zakończyć zwycięstwem Ukrainy. W zdrowym społeczeństwie możemy lepiej wykorzystać kompetencje społeczeństwa w gospodarce, a w zdrowej gospodarce, mamy więcej pieniędzy na ochronę zdrowia. Są to też środki publiczne, którymi musimy bardzo efektywnie gospodarować. Każda złotówka powinna być oglądana z kilku stron, zanim będzie wydana.

Pandemiczny eksperyment naturalny

Jeszcze nigdy w historii ludzkości nie było widać tak wyraźnego powiązania między zdrowiem społeczeństwa a sytuacją w gospodarce, jak podczas pandemii w 2020 roku. COVID-19 i wszystko, co się w związku z tym działo, obnażyło dramatyczną słabość systemów zdrowotnych i gospodarczych. – Osobiście uważam, że było wielkim sukcesem Polski, że w 2020 roku do czerwca nie mieliśmy fali epidemicznej. Z czego to wynikało? Z bardzo tradycyjnego, od tysiąca lat stosowanego systemu walki z epidemią, czyli ochrony przed kontaktem z osobą zakażoną za wszelką cenę. Jesienią, gdy dzieci poszły do szkoły, a więc poszedł wektor roznoszący zakażenia i mieliśmy eksplozję. To była pierwsza fala w Polsce, później wiosną druga fala. Przerwaliśmy epidemię innowacją, jaką była szczepionka. Teraz wychodzimy z tego i wchodzimy w nowy okres – podsumował prof. Bolesław Samoliński z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

– To był w pewnym sensie eksperyment naturalny niebywałego wymiaru – stwierdził dr Maciej Grabowski z Centrum Myśli Strategicznych, były Minister Środowiska. – Jaki mam problem, jako ekonomista, z tym doświadczeniem pandemicznym z ostatnich trzech lat? To jest olbrzymi doświadczalny materiał, który powinien być przeanalizowany, jeżeli chcemy myśleć o zmianie systemu ochrony zdrowia. Brałem udział w wielu ewaluacjach programów publicznych i te metody analizy są znane. Tu nie chodzi o oskarżanie kogoś, że coś źle zrobił, bo w takich warunkach błędy się zdarzają. Co się sprawdziło, co nie zadziała, co można było zrobić skuteczniej – tego w zasadzie nie wiemy. Gdyby przyszła pandemia za rok, za pięć lat, właściwie nie mamy żadnych poważnych lekcji z tego co się stało – zaznaczył Grabowski. Odniósł się także do Funduszu Medycznego, który miał finansować drogie leczenie najbardziej potrzebującym i wspierać modernizację szpitali i inwestycje infrastrukturalne. – Fundusz Medyczny z 2020 roku, który nie jest funduszem, bo nie ma swoich środków własnych właściwie, więc jest poza budżetem, poza kontrolą Parlamentu, poza sprawozdaniami. Teoretycznie miał mieć 4 mld wydatków, a przez 2 lata wydano raptem 1 mld. Zapowiada się, że do 2029 roku to będzie 40 mld. Nie wiemy też, jakie są metody oceny stosowane przy finansowaniu projektów infrastrukturalnych w tym funduszu. Ja nie mówię, że te pieniądze nie są potrzebne, ale tak nie powinniśmy działać, to jest psucie finansów publicznych, psucie systemu. 

Nie od pandemii się zaczęło

W ciągu ostatnich dekady podnoszone przez polityków kwestie zdrowia publicznego odnosiły się głównie do bieżących medialnie spraw w oderwaniu od szerszego kontekstu. Podejmowanie odpowiednich decyzji z zakresu polityki zdrowotnej wymaga praktycznych analiz i opracowań, uwzględniających kontekst społeczny, ekonomiczny i polityczny. Dlatego grupa specjalistów z Komitetu Zdrowia Publicznego Polskiej Akademii Nauk (KZP PAN) opracowała dokument Polskie Zdrowie 2.0. Publikacja zawiera zwięzłe opisy najważniejszych problemów i rekomendacje potrzebnych zmian, tak by nowym wyzwaniom mogli sprostać zarówno politycy, pracownicy systemów zdrowotnych jak i obywatele. Główny wniosek – mamy w Polsce do czynienia z kryzysem zdrowotnym. Kryzysem, który nie rozpoczął wraz z pandemią, lecz już w 2015 roku, kiedy to został zatrzymany obserwowany w poprzednich dekadach proces wydłużania się średniej długości życia. W ostatnich latach przejawia się on wręcz skróceniem czasu życia kobiet i mężczyzn. Ten niekorzystny trend został dodatkowo pogłębiony przez pandemię COVID-19, co spowodowało dalsze narastanie długo zdrowotnego, jako pogłębiającego się niezaspokajania potrzeb zdrowotnych. – W czasie pandemii zdrowie publiczne nie było w stanie zapobiegać, a medycyna naprawcza nie była w stanie leczyć. System powinien działać w sposób zintegrowany – zaznaczył prof. Cezary Włodarczyk z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Okazuje się, że postulat o zintegrowaniu medycyny naprawczej, zdrowia publicznego i polityki społecznej od wielu lat już funkcjonuje, z tym że wciąż tylko w teorii. Innym ze wskazanych przez prof. Włodarczyka obszarów, który ma szansę wzmocnić zdrowie publiczne, jest świadomość społeczeństwa. Chodzi tu o kształtowanie codziennych nawyków  – ile pracujemy, ile odpoczywamy, jak spędzamy czas wolny. – Jednym z najbardziej skutecznych leków, czy może lepiej powiedzieć – środków zapobiegających obciążeniu zdrowotnemu jest ruch, zwłaszcza na świeżym powietrzu. To, że w czasie pandemii nie mogliśmy wychodzić do lasu, było absurdem – dodał.

Polska krajem wysokiego ryzyka zdrowotnego i… mniejszych szans na leczenie

– COVID oczywiście zebrał swoje żniwo, ale nadal w 2022 roku dominowały zgony z przyczyn chorób sercowo-naczyniowych i nowotworów, które stanowią blisko 70% wszystkich zgonów – zwrócił uwagę prof. Adam Witkowski z Narodowego Instytutu Kardiologii w Warszawie. Jak wyjaśnił, długość życia w Polsce jest o 4 lata krótsza (76 lat), niż średnia w UE (80 lat). Według Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego Polska nadal jest zaliczana do krajów wysokiego ryzyka pod względem chorób układu sercowo-naczyniowego. Jest to związane z bardzo dużym rozpowszechnieniem czynników ryzyka takich jak nadciśnienie tętnicze (które jest u jednej trzeciej chorych w ogóle nie leczone, a u jednej trzeciej leczone źle), hipercholesterolemia, palenie papierosów, cukrzyca czy otyłość. Jednym z istotnych elementów odbudowy systemu zdrowia publicznego i niwelowania długu zdrowotnego jest możliwie szeroki i szybki dostęp do innowacyjnych technologii zdrowotnych lekowych i nie lekowych, który w Polsce i w pozostałych krajach Europy Środkowo-Wschodniej (ES-W) jest wyraźnie ograniczony w stosunku do 5 państw EU5 tzw. starej Unii (Francja, Hiszpania, Niemcy, Wielka Brytania, Włochy). Z opublikowanych w 2021 roku raportów PWC i EFPIA wynika, że pacjenci z krajów ES-W mają niestety aż 2-krotnie mniejsze szanse na otrzymanie innowacyjnej farmakoterapii. Wg tego samego raportu PWC kraje ES-W wydają mniej na ochronę zdrowia (5% PKB) w porównaniu do krajów EU5 (8% PKB). Polska odstaje pod względem wydatków budżetowych na ochronę zdrowia od krajów EU5, poniżej nas jest tylko Bułgaria, Rumunia i Węgry. Mamy tylko 34% nowych leków, autoryzowanych przez Europejską Agencję Leków (EMA), które są dostępne w naszej części Europy. Aż rok od wydania pozwolenia przez EMA zajmuje wprowadzenie tych leków w krajach ES-W, w porównaniu do krajów EU5. 

Zatrzymać degradację systemu ochrony zdrowia

Prof. Barbara Więckowska ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie wskazała, że największym wyzwaniem finansowania systemu zdrowotnego jest starzenie się społeczeństwa, zarówno po stronie wydatków jak i przychodów. Na to nakłada się ekstremalne niedofinansowanie systemu ochrony zdrowia w Polsce. Na tle innych krajów UE na ochronę zdrowia mniej niż Polska wydaje tylko Grecja i Łotwa. Nasz kraj również nie wypada dobrze w międzynarodowych wskaźnikach takich jak, chociażby Euro Health Consumer Index (Europejski Konsumencki Indeks Zdrowia), gdzie jest słabo oceniany zarówno przez ekspertów jak i korzystających. Raport EHCI porównuje systemy ochrony zdrowia państw europejskich z punktu widzenia pacjenta w takich obszarach jak: prawo i informowanie pacjentów, dostępność, wyniki leczenia, zasięg gwarantowanych świadczeń, prewencja oraz leczenie farmaceutyczne. W ostatnim dostępnym rankingu z 2018 r. Polska zajmuje 32 miejsce na 35, zostawiając za sobą tylko Węgry, Rumunię i Albanię. – Pieniędzy jest za mało, więc wzrost finansowania sektora zdrowia owszem pomoże, ale nie rozwiąże wszystkich jego problemów  – podkreśliła Więckowska. 

– Mamy w tej chwili taki stan w systemie ochrony zdrowia związany z brakiem kadr, brakiem odpowiedniej infrastruktury, niedofinansowaniem świadczeń zdrowotnych, że nam nie potrzeba wzrostu do 6-7% PKB, tylko podwojenia środków w systemie, żeby zahamować degradację systemu ochrony zdrowia – zaznaczył prof. Bolesław Samoliński z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. – Weszliśmy w gigantyczną pandemię kompletnie nieprzygotowani do tego kadrowo, Bez rezerw systemowych, finansowych ani sprzętowych i z problemami organizacyjnymi. Hiszpania czy Włochy potrafiły się dostosować, choć im tak łatwo nie poszło, bo na początku mieli dramatyczną ilość zgonów, ale mieli rezerwy w systemie. Natomiast my nie mamy rezerw od wielu, wielu lat. Mamy zapóźnienia w ochronie zdrowia w zakresie nie tylko finansowania, ale niedoboru kadr, i to kadr lekarskich, pielęgniarskich. Mamy pewną koncepcję finansowania ochrony zdrowia, która wiąże się z płaceniem za serwis. System „fee for service”, nie sprawdził się i zaczął traktować pacjenta jako przedmiot w systemie, powodując brak rozliczenia efektu zdrowotnego, a jedynie rozliczenie świadczenia. Według danych OECD nie tylko mamy mało środków, nie tylko mamy bardzo dużo wizyt przypadających na lekarza, ale jesteśmy liderem w ilości wizyt przypadających na pacjenta przy kompletnym deficycie kadrowym – powiedział. 

Niewątpliwie o długu zdrowotnym możemy mówić, jak popatrzymy na zadłużenie szpitali. Renata Kaznowska – Wiceprezydent m. st. Warszawy wyraziła zaniepokojenie sytuacją samorządów: – Jako Warszawa mamy bardzo wiele szpitali tzw. powiatowych. Mamy 11 szpitali w 9 jednostkach, są to spółki i Samodzielne Publiczne Zakłady Opieki Zdrowotnej (SPZOZ) i ponad 100 przychodni, więc jesteśmy bardzo dużym ośrodkiem, jeśli chodzi o ochronę zdrowia. Najgorsze jest to, że z roku na rok jest coraz gorzej, a nie coraz lepiej. Jeśli chodzi o system ochrony zdrowia, mam poczucie równi pochyłej. Za ubiegły rok nasze 11 szpitali zanotowały łącznie straty na 89 mln zł. To jest naprawdę olbrzymia kwota, kiedy zderzymy to z informacją, że w ramach zmian podatkowych Polskiego Ładu, Warszawa na przestrzeni kilku lat traci 7,5 mld zł. Dostajemy rekompensatę niecałe 900 mln zł, reszty pieniędzy nie ma. Jednocześnie jako samorządowcy tracimy dochody, bez szansy na rekompensaty. Domagaliśmy się zwiększenia udziału samorządów w podatku dochodowym od osób fizycznych, to jest nasze główne źródło dochodów. Nasz apel niemalże jednogłośnie pozostał bez odpowiedzi.

Skąd wziąć więcej pieniędzy dla systemu zdrowia?

Na podstawie skutecznych rozwiązań funkcjonujących w innych krajach prof. Barbara Więckowska przedstawiła 5 rekomendacji dotyczących poszukiwania dodatkowych źródeł i mechanizmów finansowania systemu ochrony zdrowia Polskie Zdrowie 2.0 w Polsce:

1. Rekonstrukcja składki zdrowotnej, czyli odejście od systemu ubezpieczeniowego na rzecz systemu podatkowego. Należałoby dookreślić obowiązki tych grup, które obecnie korzystają ze świadczeń zdrowotnych bez płacenia składki. Mowa tu o osobach współubezpieczonych jak np. małżonkowie, dzieci czy inni członkowie rodzin, a także osób zwolnionych ze składek jak duchowni. Pierwszą zasadą powinno być to, że osoba ubezpieczona to ta, za którą została opłacona składka. Drugim elementem jest podstawa naliczania składki, czyli wzmocnienie solidaryzmu dochodowego. Składka nie powinna być związana tylko i wyłącznie ze źródłami zarobkowymi. Także źródła niezarobkowe powinny być oskładkowane. 
2. Wprowadzenie wyodrębnionego systemu opieki długoterminowej. Obecnie opieka długoterminowa jest finansowana na styku systemów pomocy społecznej, zdrowia i Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dodatki pielęgnacyjne). Wszystko to sprawia, że nie mam jasno określonych kryteriów odpowiedzialności za osoby, które nie są w stanie wykonywać czynności życia codziennego, a takich osób jest coraz więcej. Tak wyodrębniony system zmniejszyłby możliwą do uniknięcia hospitalizację, co uwolniłoby pewne środki w budżecie zdrowotnym.
3. Wzmocnienie tzw. podatków od grzechów (sin taxes), czyli produktów takich jak alkohol, wyroby tytoniowe i tzw. niezdrowa żywność, które zwiększają ryzyko zdrowotne. Z punktu widzenia ubezpieczeń, powinno to powodować wzrost składki ubezpieczeniowej dla osób, które korzystają z tych produktów. Ważne, by te środki wracały potem do systemu zdrowia i były przeznaczane na działania prozdrowotne, a nie pozostawały w budżecie państwa. Oprócz podatku od cukru należałoby wprowadzić podatek tłuszczowy.
4. Ustalenie przestrzeni na współpłacenie pacjentów wraz z przygotowaniem możliwości jego kompensaty poprzez ubezpieczenia. Opłaty pacjentów powinny dotyczyć faktycznego korzystania z określonych świadczeń zdrowotnych, przysługujących w ramach ustawowego ubezpieczenia zdrowotnego.
5. Zagospodarowanie odpadów medycznych poprzez recykling, zamiast utylizacji przez spalanie. Surowce wtórne otrzymane w procesie recyklingu mogą być źródłem energii lub budulcem wykorzystanym w innych gałęziach gospodarki. Zyski ze sprzedaży takich surowców byłyby dodatkowym źródłem środków finansowych dla podmiotu leczniczego.

– Mamy okres, w którym może ktoś z decydentów wysłucha właśnie naukowców z tymi pomysłami, które sprawdziły się gdzieś indziej, a nie, że polityczna siła przebicia będzie decydowała czy coś wdrażamy, czy nie – podsumowała Więckowska. W opracowanie powyższych rekomendacji prócz prof. Barbary Więckowskiej zaangażowani byli prof. Iga Rudawska, dr Christoph Sowada, dr Maria Węgrzyn, prof. Waldemar Wierzba.

To, że żyjemy coraz dłużej to nie katastrofa

Choć starzenie się społeczeństwa jest niewątpliwie kluczowym wyzwaniem dla finansowania opieki zdrowotnej, to jak zauważył prof. Bogdan Wojtyniak z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH – PIB, od wielu lat demografowie mówią, że to, że żyjemy coraz dłużej jest sukcesem, a nie zagrożeniem. – To trzeba sobie jasno powiedzieć. Trzeba przestać myśleć o tym jak o katastrofie. To jest wielka zdobycz medycyny i rozwoju społecznego. Nie traktujmy tego jako zło, tylko jako dobro. Problem tylko polega na tym, by te osoby w wieku starszym były w jak najlepszym stanie zdrowia. To,  że jest się w wieku 80 lat, wcale nie oznacza, że trzeba być przykutym do łóżka. Można prowadzić aktywny tryb życia, tylko o to trzeba zadbać odpowiednio wcześniej i system musi być do tego przygotowany. Właśnie musimy zacząć tak myśleć. Ludzie starsi powinni być jak najbardziej aktywni i muszą być w jak najlepszym zdrowiu. Czy mamy na to szanse? Z naszych ostatnich analiz wynika, że obecnie obserwujemy efekt, który Anglicy nazywają „harvestingiem”. To znaczy, że osoby chore umierały wcześniej w wyniku pandemii, powoduje, że obecnie w roku 2023 mamy mniej zgonów, niż byśmy oczekiwali. Czyli te osoby najbardziej chore niestety już wypadły z puli polskiego społeczeństwa. To na pewno też przełoży się na to, że będziemy mniej osób schorowanych. Pytanie, czy system będzie zajmował się osobami mniej chorymi, czy jednak COVID-19 spowodował, że osoby, które nie umarły, im też się zdrowie pogorszyło. Nie potrafimy jeszcze tego zbalansować tego, co będzie miało większy wpływ, a co mniejszy. Sytuacja jest bardzo ciekawa, i ta przyszłość wymaga jeszcze wielu dodatkowych analiz – powiedział.

Cichy zabójca uderza w najsłabszych

Zanieczyszczone powietrze odpowiada za 50 tys. przedwczesnych zgonów. Jak zaznaczał prof. dr hab. Wojciech Hanke z KZP PAN, to problem, który zniknął z naszej agendy. – Dlaczego zniknął? Bo mieliśmy mieć mroźną zimę i węgiel miał być dla nas ratunkiem. Z drugiej strony, węgiel to jest to, czego już nie chcemy dzisiaj, bo jest źródłem zanieczyszczeń powietrza, zwłaszcza generowanych przez nasze piece domowe. W międzyczasie UE zaproponowała obniżenie standardów, które stanowią poważne wyzwanie dla naszych możliwości osiągnięcia ich. Powstaje pytanie – jak to wszystko pogodzić? Jak pogodzić zabezpieczenie tej najbardziej podstawowej potrzeby ciepła, żebyśmy nie marzli, z tym że lepsze paliwo kosztuje więcej? Jak pogodzić to z tym, że dzisiaj już cały świat wie, że zanieczyszczenia powietrza to taki cichy zabójca, który uderza w najsłabszych? W tych, którzy chorują na choroby układu oddechowego, astmę, POChP i choroby układu krążenia. My jako Zespół ds. Zanieczyszczeń powietrza i wpływu na zdrowie przy Ministerstwie Zdrowia zaproponowaliśmy pewne rozwiązanie, w tym również przyjęcie tych propozycji, bardzo konkretnych planów obniżenia limitów zanieczyszczeń powietrza w Polsce. Oczywiście proponowaliśmy, żeby to rozłożyć w czasie, by był to plan realny, żeby nie było tak, że co innego papierze, a co innego w środowisku – mówił Hanke. 

Odniósł się on także do kryzysu klimatycznego: – Informacja, że temperatura podnosi się o 1-2 stopnie, niestety nadal nie przekłada się na naszą świadomość. Lubimy, gdy jest ciepło na zewnątrz i możemy posiedzieć w ogródku w restauracji i tak naprawdę chcielibyśmy, by było w Polsce jak we Włoszech. Jednak nie komunikujemy tego odpowiednio, bo czym jest zmiana klimatu? To zupełna zmiana ekosystemu, który znamy i w którym jesteśmy w pewnej równowadze. Nagle może dojść do załamania tego ekosystemu. Możemy mieć choroby wektorowe, których do tej pory nie było i kolejne epidemie. Problem podnoszenia się temperatury to nie znaczy tylko, że średnio będzie cieplej. To również fale upałów i gwałtowne zjawiska atmosferyczne, które będą miały coraz większe konsekwencje. Co zrobić? Przede wszystkim – odejść od paliw kopalnych, mimo że to jest dzisiaj bardzo trudne, a politycznie i społecznie trudne do zaakceptowania – podsumował Hanke.

Bolączki służby zdrowia

Niedofinansowana infrastruktura, braki kadrowe, wypalony i sfrustrowany personel – w panelu na temat roli sektora zdrowia w gospodarce prof. Wojciech Cyrul, Dyrektor Uniwersyteckiego Szpitala Dziecięcego w Krakowie zarysował, z jakimi problemami zmagają się szpitale specjalistyczne. Zarobki nie są teraz problemem w służbie zdrowia, bo większość personelu medycznego może godnie zarabiać: – To jest problem kontekstu, w jakim funkcjonują. Nikt im nie pomaga i nawet w takim szpitalu jak nasz, problem wypalenia zawodowego dopiero jest dostrzegany. Do tego dochodzą fatalne regulacje, które przenoszą odpowiedzialność, również karną, na osoby, które wykonują świadczenia zdrowotne. Frustrację pracowników pogłębia też brak dostępu do nowoczesnych terapii. – Lekarze, pielęgniarki wiedzą, że takie leki są, ale te leki nie są refundowane. Kolejną trudnością jest brak informacji na temat tego, gdzie można kogoś wyleczyć w Polsce. – Cała masa dzieci wyjeżdża za granicę leczyć się, podczas gdy w Polsce moglibyśmy zrobić to dużo taniej. W Krakowie jest możliwa protonoterapia, najdroższa metoda leczenia nowotworów, i do tego roku dzieci nie mogły z niej korzystać. Jeździły do Niemiec i Czech i tam to było finansowane, mimo że specjaliści i ta infrastruktura w Polsce istniała – wyjaśnił Cyrul. – Musimy też nauczyć się mądrze korzystać z zasobów ludzkich i infrastrukturalnych, bo myślę, że to jest klucz do sukcesu – dodał.  

Problemem jest także starzejący się personel. – Mamy lukę, nie mamy kadry w średnim wieku. Czyli mamy starszych lekarzy, starsze pielęgniarki, teraz te młode, które albo wchodzą do zawodu, albo uciekają. Już nie mówiąc o tym, że jeżeli porównujemy się do średniej UE, to faktycznie u nas tych lekarzy na 1000 mieszkańców jest znacząco mniej – zauważyła Anna Rulkiewicz, Prezes LUX MED. 

Z kolei Małgorzata Zaława-Dąbrowska, Dyrektor Samodzielnego Publicznego Zespołu Zakładów Lecznictwa Otwartego Warszawa-Żoliborz do problemów służby zdrowia zaliczyła także zjawisko walki o personel.  – To jest tragiczne, bo my wszyscy borykamy się z brakiem personelu. Między nami teraz jest konkurencja niewłaściwa. Zamiast konkurować na poziomy, na merytoryczność, to my konkurujemy o lekarza, o pielęgniarkę, kto da więcej – stwierdziła. 

Profilaktyka leży, a koszty medyczne rosną

W 2021 r. w Polsce na 24 mln zwolnień lekarskich wydano ponad 24 mld, z czego 60% pokrył ZUS, a resztę pracodawcy. – Zdrowy pracownik to zdrowsza gospodarka. Profilaktyka jest czymś, co powoduje, że ludzie mogą żyć dłużej w zdrowiu i mniej kosztuje to pracodawców – mówiła Anna Rulkiewicz. – Na profilaktykę wydajemy tylko niecałe 3% wydatków NFZ, reszta idzie na medycynę naprawczą. Cały czas borykamy się z problemem, że większość wydatków idzie na szpitale, a nie na podstawową opiekę medyczną, na proste utrzymanie w zdrowiu, profilaktykę, lekarzy POZ. Ludzie z problemami błahymi idą do specjalistów i do szpitali. Więc my musimy tę piramidę jeszcze odwrócić – dodała. 

System zdrowia, nie tylko w Polsce, ale i w wielu innych krajach, działa niezadowalająco, bo spotykamy się z problemem ogromnego wzrostu zapotrzebowania na opiekę zdrowotną, a jednocześnie ze wzrostem kosztów, np. diagnostyki czy też wynikających z postępu medycyny. Inflacja medyczna jest obecnie dużo wyższa od inflacji ogólnej. – To powoduje również wzrost oczekiwań po stronie pacjentów. Obawiam się, że nie jesteśmy w stanie spełnić tych oczekiwań, żeby każdemu równy dostęp do tej najdroższej medycyny zagwarantować – stwierdził Wojciech Cyrul. Poruszył on także kwestię sposobu finansowania świadczeń medycznych. – Jeżeli ma się szpital trzeciego stopnia referencyjności, super unikatowy, to nagle okazuje się, że mamy dokładnie taką samą wycenę procedur jak szpitale znacznie mniej specjalistyczne, które mają pacjentów wymagających znacznie mniej skomplikowanych procedur. Ten system musi być inaczej tutaj skomponowany, bo takie szpitale jak nasz nigdy nie będą się mogły rozwijać i nie będzie możliwości zatrudniania najlepszej kadry medycznej w takich podmiotach – powiedział. 

Zdaniem Anny Rulkiewicz prócz dobrej wyceny procedur potrzebny jest dodatkowy płatnik. – Bardzo trudno mieć dobrą opiekę w kraju prawie 40-milionowym przy jednym płatniku. Raz, że pacjent nie ma żadnego wyboru. Z drugiej strony powinno być zróżnicowane finansowanie albo jakieś dodatkowe finansowanie, żeby w pewnym momencie pewną część osób, których na to stać albo gdy wyciągamy jakieś rzeczy z koszyka gwarantowanego, mogły być pokrywane przez płatnika prywatnego. Na przykład w postaci ubezpieczeń zdrowotnych, gdzie to wszędzie na świecie funkcjonuje. W Polsce płatnik publiczny musi być, tylko nie musi pokrywać wszystkiego – wyjaśniła. 

Zdrowie kontra polityka

– Koszyk jest zawsze najtrudniejszym elementem. Każdy politycznie boi się dotykać koszyka, bo wie, że na koszyku nie wygra wyborów. Nie stać nas na nowe technologie, bo nie stać nas na podstawowe rzeczy w koszyku. Wiele szpitali publicznych się denerwuje, że musi utrzymywać procedury nierentowne, musi leczyć, bo pacjenci nie będą mieli gdzie. A prywatny szpital tego nie chce, bo się nie utrzyma, bo nikt nie dołoży – to według Rulkiewicz są makroekonomiczne problemy, które jako kraj powinniśmy rozwiązać. – Niestety, zdrowie nie jest ponadpolityczne. Zdrowie jest zawsze na sztandarach każdej partii politycznej i ono zmienia się co 4 lata, przez co trudno jest kontynuować jakąś długofalową strategię. – Nie ma zdrowia w debacie politycznej specjalnie. Nie ma żadnych pomysłów w tej dziedzinie. W innych dziedzinach życia społecznego mamy eksplozję pomysłów, a jeśli chodzi o politykę zdrowotną, to poza bardzo ogólnymi hasłami, że ma być lepsza, nic nie widać – skomentował Zygmunt Kostkiewicz z Polski Gaz TUW. – Nie ma, bo jest mało odważnych. Bo trzeba to trochę zreformować. Trzeba sobie powiedzieć, które szpitale są potrzebne, jaką rolę powinny pełnić. To są wieloletnie problemy, które istnieją w każdej kadencji rządowej – odpowiedziała Rulkiewicz. 

Bezpieczeństwo lekowe w Europie zagrożone?

Dostępność leków w Europe jest bardzo uzależniona od Azji, konkretnie od Chin. Chodzi tutaj o substancje aktywne, niezbędne do produkcji leków. Nasuwa się więc pytanie, czy produkcja substancji czynnych w Europie bardzo podniosłaby koszty ich produkcji? Jak powiedziała Krystyna Nitecka z Polfa Tarchomin S.A., polskiego producenta leków: – Rynek azjatycki jest zdecydowanie tańszy od europejskiego i amerykańskiego. Teraz ze względu na zagrożenie, które istnieje – Chiny są poniekąd sojusznikami również i Rosji i nie wiadomo jak będzie dalej z dostawą API do Europy. Nie można tego rozpatrywać w kategoriach czysto kosztowych, tylko dla dobra pacjenta trzeba się po prostu zabezpieczyć. Minister Miłkowski stwierdził jednoznacznie, że mamy bezpieczeństwo lekowe w stu procentach. My jako producenci leków wierzymy w to, że tak jest. Niemniej jednak jest to duża obawa dla producentów leków, że substancje czynne mogą nie dotrzeć do nas w ilościach właściwych – wyjaśniła.

Innowacje – przemysł farmaceutyczny, ośrodki akademickie i start’upy

– W Polsce szczególnym źródłem innowacyjności, tak samo jak i na świecie, jest przemysł farmaceutyczny – stwierdził prof. Witkowski, mówiąc o znaczeniu innowacji w medycynie. Polski rynek badań klinicznych jest wart ok. 2 mld zł, przy czym aż 98% ma charakter komercyjny. Czyli badania niekomercyjne zainicjowane przez naukowców i nienastawione na zysk, stanowią raptem 2%, podczas gdy europejska średnia sięga tutaj 30%. – Dowodzi to dużej dysfunkcji mechanizmów publicznych w tym zakresie i wskazuje na potrzebę zmian. Może należy się spodziewać, że powołanie Agencji Badań Medycznych zmieni tę sytuację – powiedział. Zwrócił też uwagę, że niezwykle ważną rolę w tworzeniu innowacji w naszym kraju odgrywają ośrodki akademickie. Zgłoszenia uczelni, instytutów badawczych stanowią ponad 40% wszystkich zgłoszeń z Polski, złożonych w Europejskim Urzędzie Patentowym. Istotną funkcję pełnią w tym obszarze także start-upy. Ponad połowa badanych w Polsce start-upów działa w obszarze zdrowia, przede wszystkim w onkologii, kardiologii i radiologii. Zwiększenie wydatków na ochronę zdrowia z przeznaczeniem ich na leki, szczepionki i produkty medyczne terapii zaawansowanych jest zdaniem Witkowskiego konieczne, by zwiększyć i przyspieszyć dostęp polskich pacjentów do innowacyjnych technologii medycznych. Do tego należy stworzyć przejrzyste zasady eksperckiej, merytorycznej, klinicznej i ekonomicznej oceny nowych technologii medycznych oraz ścieżki ich wprowadzania. – Myślę, że wzorem USA powinniśmy zaadoptować takie pojęcia w kwalifikacji leków jak priorytet dostępu, przełomowa terapia, przyspieszona akceptacja czy szybka ścieżka dostępu – podsumował. 

Jak zauważyła Małgorzata Zaława-Dąbrowska, to czego nauczyła nas pandemia to nowe formy udzielania porad medycznych: – Telemedycyna, e-recepta, e-skierowanie, e-zwolnienie. To są rzeczy, które dadzą nam wszystkim niezależnie od szczebla prowadzenia działalności medycznej, duże możliwości rozwoju. Jakub Swadźba, Prezes Diagnostyka S.A., dodał, że dużo pomóc może nam również sztuczna inteligencja, w tym Chat GPT: – W radiologii software’y oparte na sztucznej inteligencji podpowiadają nam już rozwiązania. Są takie start-upy, które robią software’y, które lekarze mogą sobie wgrywać do swoich komputerów i sprawdzać zdjęcia radiologiczne.

Ile kosztuje depresja?

Federico Gerardo De Cosio ze Światowej Organizacji Zdrowia zwrócił uwagę na niepokojący problem  zdrowia psychicznego społeczeństw. Według danych WHO z 2016 r. każdego roku koszt depresji globalnie wzrasta o 1 bilion dolarów. Każdy 1 dolar przeznaczony na leczenie depresji i stanów lęków zwraca się w 4 dolarach lepszego zdrowia i zdolności do pracy. – Te inwestycje są coraz bardziej potrzebne. Potrzebujemy dobrze uwzględnić ten aspekt, bo problemy psychiczne przekładają się na zdrowie – mówił.

Pusty pieniądz nie uratuje systemu zdrowia

–  Kryzys zdrowotny, który jest w Polsce od 2015 roku, to splot bardzo wielu okoliczności. Istnieje taka naturalna skłonność do wiązania problemów opieki zdrowotnej z dynamiką gospodarczą. Muszę przypomnieć, że od roku 2014 mamy wysoki wzrost gospodarczy. Oczywiście był jeden rok pandemiczny 2020, kiedy ta dynamika wzrostu PKB siadła, ale odbiła znacznie mocniej w roku 2021. W zeszłym roku mieliśmy dynamikę, licząc kwartał do kwartału na poziomie 8% PKB. To był bardzo dobry okres polskiej gospodarki, biorąc pod uwagę ten jeden wskaźnik. Jednocześnie słyszymy, że mamy do czynienia z kryzysem zdrowotnym. To jest jasne, że dynamika PKB nie może nam niczego gwarantować, szczególnie jeśli ten wzrost PKB w bardzo dużym stopniu jest nakręcany inflacyjnie. System zdrowotny nigdy nie działał w Polsce dobrze, ale teraz jest jeszcze gorzej – mówił w podsumowaniu Przewodniczący Rady Programowej Kongresu prof. Jerzy Hausner. – Finansowanie tego systemu pustym pieniądzem, a tak to się w Polsce odbywa, nie prowadzi do podniesienia jakości usług. To, że my mówimy „dajcie więcej” i dostajemy więcej, nieregularnie, uznaniowo, niesystemowo, bez reguł, nie znaczy, że to, co dostajemy, nam pomaga, bo co najwyżej klajstruje sytuację. Finansowanie pustym pieniądzem bez pokrycia tylko rozregulowuje system i zawsze będzie groziło jego załamaniem – stwierdził.

Dwie perspektywy: ryzyko i bezpieczeństwo

Prof. Hausner przedstawił dwie perspektywy spojrzenia na system zdrowia. Pierwsza to perspektywa ryzyk zdrowotnych, która ma sens wtedy kiedy mamy rozpoznanie tych ryzyk. – To znaczy, że mamy zaplecze eksperckie, które dostarcza rzetelnej wiedzy. Dobrze skonstruowane programy zdrowotne mają zapobiegać ryzykom. Nie powinny być robione ad hoc pod wpływem jakiegoś wydarzenia, tylko właśnie dlatego, że analizujemy stan zdrowia społeczeństwa i dopasowujemy do tego te programy – powiedział Hausner.  Jak wyjaśnił, elementem, który tu musi zadziałać, jest monitorowanie: – Patrzymy jak te programy są realizowane, czy to czemu przeciwdziałamy rzeczywiście się dzieje. Na końcu jest potrzebna refleksja systemowa, bo układ czynników ryzyka się zmienia. System zdrowia też musi się zmieniać, czyli podlegać jakiejś procedurze dokonywania w nim systemowych, przemyślanych i mądrych zmian. W swojej wypowiedzi prof. Hausner zwrócił także uwagę na historię ubezpieczeniowej reformy zdrowotnej w Polsce, z którą żyjemy od 1997 roku. – Przypominam Kasy Chorych. Ale czym dzisiaj jest NFZ? Czy NFZ pasuje do ubezpieczeniowej reformy zdrowotnej? Przecież to jest powrót w obecnym wydaniu do uznaniowego i ręcznego sterowania. Do systemu, który jest absolutnie scentralizowany i w którym dźwignie finansowe zupełnie nie działają, według tej logiki, jakiej one powinny być uruchamiane, o czym świadczy wycena świadczeń medycznych i cały problem, który się z tym wiąże. Także to, że mamy brak składek pewnych grup ubezpieczonych – zauważył. – Czy system zdrowia był przygotowany na pandemię? Oczywiście, że nie był, ale czy mógł być przygotowany? Czy jakikolwiek system zdrowia mógł być przygotowany na pandemię? Moim zdaniem jest to źle postawione pytanie, bo problem powinno się postawić tak – czy państwo było przygotowane na pojawienie się takiego szoku i czy potrafiło zareagować w sposób właściwy – podkreślił. 

Druga perspektywa spojrzenia na system zdrowia to według prof. Hausnera odporność tego systemu na szoki, czyli problemów, których nie mogliśmy przewidzieć. – Nie wierzę w to, że jakikolwiek system opieki zdrowotnej może mieć wystarczające rezerwy na pojawienie się tego rodzaju pandemii, to jest niemożliwe. Gdyby miał takie rezerwy, to znaczy, że on był niezwykle kosztowny i niemożliwy do utrzymania. W związku z tym pojawia się pytanie: gdzie mają być te rezerwy? One muszą być międzysystemowe. Na przykład, jeśli chodzi o inne bezpieczeństwo – cywilno-obronne mamy sposoby i procedury postępowania w takich nadzwyczajnych sytuacjach. Być może w odniesieniu do bezpieczeństwa zdrowotnego też potrzebne jest takie myślenie. Ale najważniejsze jest zrozumieć, że nie ma takich zabezpieczeń, które dawałyby nam możliwość zareagowania na wszystko natychmiast. Dlatego kluczowe w myśleniu o odporności nie jest zabezpieczenie, a zdolność do odbudowania. To wymaga czasu. Nauczony takim szokiem, nie mogę przewidzieć każdego innego, ale wzmacniam system w tych elementach, które okazały się najsłabsze. System zdrowia jest wielowymiarowy, jest w nim wielu aktorów i zawsze będzie problem, w jakim stopniu ci aktorzy, podmioty mają być autonomiczni i niezależni od siebie, a jak bardzo mają być partnersko zintegrowani. I jedno, i drugie jest niezbędne – zakończył Hausner.

Organizatorami I Międzynarodowego Kongresu Gospodarka i zdrowie, który odbył się w dniu 18 kwietnia 2023 roku byli: Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Fundacja Gospodarki i Administracji Publicznej, Miasto Stołeczne Warszawa.

Partnerami wydarzenia byli: Architektura & Biznes, Business Centre Club, Open Eyes Economy Summit 2023, Polfa Tarchomin S.A., Radio ZET, Wyborcza.pl.

Autorka tekstu: Rozalia Wiśniowska
Kontakt: rozalia.wisniowska@oees.pl

• 

Dobra energia – pod tym hasłem 30-31 maja 2023 r. w budynku dawnej elektrociepłowni EC1 Łódź odbędzie się III edycja Kongresu Regeneracja Miast, poświęcona tematyce transformacji energetycznej. Rejestracja jest bezpłatna, a w wydarzeniu będzie można wziąć udział stacjonarnie lub online.

Już 60 procent ludzkości mieszka w miastach. Budujemy coraz więcej, urbanizujemy tereny podmiejskie na potęgę. Jednocześnie nie chcemy mieszkać w zabetonowanych, autocentrycznych, zanieczyszczonych smogiem i hałasem miastach. Chcemy żyć w miastach zdrowych i zrównoważonych, korzystać z niskoemisyjnego transportu zbiorowego, mieszkać i pracować w energooszczędnych budynkach, w otoczeniu zieleni, drzew i usług na wyciągnięcie ręki. Jak więc zrealizować nasze dążenia do życia w przyjaznym miejskim środowisku? Jakich działań i zmian w prawie potrzebujemy natychmiast, a jakich w dłuższej perspektywie? Jak sieciować ze sobą uczestników miejskiej gry, aby ich wpływ na zmiany był zauważalny i skuteczny? 

Transformacja energetyczna to złożony proces, który wymaga nowych kompetencji władz publicznych, przemian w systemach wartości, dostosowania systemów regulacyjnych do długofalowego myślenia strategicznego. – Mimo że postęp technologiczny sprzyja decentralizacji zaopatrzenia w energię odnawialną i oszczędne jej użytkowane, to obserwujemy silną presją krajową i międzynarodową na rzecz utrzymania monopolu dostawców i nośników energii. Grozi to spowolnieniem nieuniknionego procesu transformacji w stronę OZE i zmarnowaniu potencjału energetycznego Polski, co w dłuższej perspektywie obniży konkurencyjność gospodarczą naszego kraju. Aktualnie podejmowane spontaniczne decyzje w dziedzinie energetyki, oparte na krótkookresowych i populistycznych przesłankach tylko potwierdzają to ryzyko  – zauważa prof. dr hab. Tadeusz Markowski, Kierownik Interdyscyplinarnego Centrum Studiów Miejskich w Uniwersytecie Łódzkim, Wiceprzewodniczący Rady Programowej Kongresu Regeneracja Miast.

 – Skutki transformacji energetycznej najmocniej odczujemy właśnie w strukturach zurbanizowanych. Miasta są największymi generatorami efektu cieplarnianego i to właśnie w nich tkwi największy potencjał do zmian poprzez odpowiednie procesy regeneracyjne i adaptacyjne. Jednocześnie miasta są też największymi źródłami innowacji i dobrych praktyk. Odpowiednia polityka globalna, regionalna i lokalna może te procesy usprawnić i przyśpieszyć. Dlatego celem wydarzenia jest wskazanie kluczowych współzależności procesu transformacji energetycznej miast, sformułowanie rekomendacji pod kątem problemów energetycznych, podniesienie świadomości w zakresie innowacji, a także wymiana krajowych i międzynarodowych doświadczeń – mówi prof. dr hab. Jerzy Hausner, Przewodniczący Rady Programowej Kongresu Regeneracja Miast.. 

Podczas dwóch dni Kongresu poruszone zostaną kwestie dotyczące m.in. ubóstwa energetycznego w Polsce, migracji spowodowanych kosztami energii, planowania przestrzennego, budownictwa i działalności deweloperskiej, miast 15-minutowych, transportu indywidualnego i publicznego, finansowania inwestycji w sektorze energii, Europejskiego Zielonego Ładu, technologii, infrastruktury komunalnej, gospodarki obiegu zamkniętego, konfliktów przestrzennych w energetyce wiatrowej czy prosumenckich systemów energetycznych. W programie znalazła się m.in. sesja poświęcona wnioskom z II Łódzkiego Panelu Obywatelskiego, który miał miejsce w marcu tego roku. Celem tego spotkania z mieszkańcami było wypracowanie rozwiązań, które doprowadzą do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w mieście. Pierwszy dzień zakończą 2-godzinne obrady I Łódzkiego Okrągłego Stołu Energetycznego, przy którym zasiądą eksperci i ekspertki z różnych środowisk: energetyki, architektury, urbanistyki, ochrony środowiska, ekonomii, socjologii czy prawa. Wśród potwierdzonych prelegentów i prelegentek III Kongresu Energetyczna Regeneracja Miast są m.in.: prof. UW dr hab. Krzysztof Meissner – Uniwersytet Warszawski; Annabel Short – Institute for Human Rights and Business (IHRB), It’s Material; Janusz Steinhoff – Przewodniczący Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC; prof. dr hab. inż. Władysław Mielczarski – Politechnika Łódzka; dr inż. arch. Mateusz Płoszaj-Mazurek – Bjerg Arkitektur, Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej; Włodzimierz Gołębiowski – Born Electric; r. pr. Marta Oryl – Kierownik Działu Prawnego Vortex Energy Polska Sp. z o.o.; Maciej Riemer – Dyrektor, departament Ekologii i Klimatu Urzędu Miasta Łodzi; dr inż. arch. Marta Promińska – Stowarzyszenie Architektów Polskich.

Wydarzenie odbędzie się w formule hybrydowej, co oznacza, że będzie można uczestniczyć w nim zarówno stacjonarnie – w EC1 Łódź, jak i online. Więcej informacji i bezpłatna rejestracja: www.regeneracjamiast.pl. 

O Kongresie Regeneracja Miast

Cykl Kongresowy Regeneracja Miast to wydarzenia poruszające tematykę regeneracji i zrównoważonego rozwoju miast, organizowane przez ruch intelektualno-społeczny Open Eyes Economy i Miasto Łódź. Partnerem głównym III Kongresu Energetyczna Regeneracja Miast jest VEOLIA. 

Kontakt: media@oees.pl

• 

Jak pogodzić dbanie o zdrowie społeczeństwa z bezpieczeństwem gospodarczym? O tym 18 kwietnia 2023 w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie dyskutować będą specjaliści podczas pierwszej edycji Kongresu Gospodarka i Zdrowie. Udział w wydarzeniu jest bezpłatny.

Pandemia COVID-19 spowodowała konfrontację bezpieczeństwa zdrowotnego i gospodarczego. Szybko stało się oczywiste, że bez zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego (niezbędne restrykcje, sprawne lecznictwo, powszechne testy i szczepienia, sprawdzone i skuteczne leki) nie da utrzymać się wysokiej aktywności gospodarczej i bezpieczeństwa ekonomicznego. Jeśli dobrze odrobimy tę bolesną lekcję, mamy szansę lepiej przygotować się na kolejne wyzwania. Stąd pomysł zorganizowania Kongresu Gospodarka i Zdrowie.

– Megatrendy, jak starzenie się społeczeństwa czy zmiany klimatyczne, mają wpływ na zdrowie społeczeństw i ich potrzeby zdrowotne, co z kolei wpływa na wydatki publiczne i stan gospodarek. Koniecznie trzeba stawić czoło zachodzącym zmianom i przygotować się na te nadchodzące. Dlatego niezbędna jest ekspercka dyskusja na temat popełnionych błędów w polityce zdrowotnej, wyciągnięcia z nich nauki, a także sposobów ich zapobiegania. Potrzebna jest poważna debata nad zwiększeniem efektywności polityki zdrowotnej, w tym w szczególności w ramach szeroko pojmowanego zdrowia publicznego” – wskazuje rektor SGH dr hab. Piotr Wachowiak, prof. SGH, gospodarz Kongresu Gospodarka i Zdrowie. Jak tłumaczy: – Podstawowym zadaniem sektora publicznego, oprócz funkcji regulacyjnej, jest dystrybucja dóbr i usług publicznych. Sprawne i efektywne dostarczania tego typu dóbr ma zasadniczy wpływ na stan zdrowia mieszkańców. Dlatego niezbędna jest dyskusja na temat wzmocnienia działań w zakresie zdrowia publicznego o prewencyjnym i profilaktycznym charakterze. Dostrzegam wielką potrzebę uświadamiania, że taniej jest czemuś przeciwdziałać niż później płacić za skutki zaniechania.

– Potrzebne są także interdyscyplinarne badania i analizy, które ujawnią wciąż pomijane następstwa pandemii i jej długofalowe konsekwencje: zdrowotne (np. dług zdrowotny) i ekonomiczne (np. zerwane łańcuchy dostaw, inflacja). Musimy dbać co do zasady, nie tylko o szpitalnictwo, ale szerzej rozmawiać o jakości życia – mówi prof. dr hab. Jerzy Hausner, przewodniczący Rady Programowej Open Eyes Economy Summit, Fundacja GAP. 

Podczas Kongresu specjaliści do spraw zdrowia dyskutować będą ze specjalistami do spraw gospodarczych na temat mechanizmów na wypadek kolejnych pandemii, długu zdrowotnego, nierówności zdrowotnych, systemu finansowania opieki zdrowotnej, Projekcie Polskie Zdrowie 2.0 czy roli sektora zdrowie w gospodarce. Głos zabiorą m.in.: prof. dr hab. Adam Witkowski, FESC – Narodowy Instytut Kardiologii, dr hab. Wojciech Cyrul, prof. UJ  – Uniwersytecki Szpital Dziecięcy, Anna Rulkiewicz – LUX MED, Jakub Swadźba – Diagnostyka, Dorota Sienkiewicz – EuroHealthNet, Francesca Colombo – Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), dr Paloma Cuchi – Biuro WHO w Polsce, dr hab. Agnieszka Chłoń-Domińczak, prof. SGH – Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Poruszona zostanie również kwestia tego jak miasta dbają o zdrowie swoich mieszkańców. W panelu samorządowym wezmą udział: Renata Kaznowska – Wiceprezydent m. st. Warszawy, Hanna Zdanowska – Prezydent m. Łodzi, Konrad Fijołek – Prezydent m. Rzeszowa, Jacek Karnowski – Prezydent m. Sopotu. 

– Jestem przekonany, że nasza inauguracyjna inicjatywa to początek czegoś znaczącego. Wierzę, że Kongres stanowić będzie okazję do debat, formułowania diagnoz i stawiania wniosków dotyczących zagrożeń oraz możliwości rozwiązywania problemów zdrowotnych – zaznacza Prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski.

Program i bezpłatna rejestracja na Kongres Gospodarka i Zdrowie dostępne są na stronie https://kgiz.sgh.waw.pl/, gdzie będzie też także śledzić transmisję z wydarzenia. 

Organizatorami są: Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Fundacja Gospodarki i Administracji Publicznej (Open Eyes Economy Summit) i Miasto Warszawa.

Kontakt: media@oees.pl

• 

7 marca 2023 roku w Teatrze VARIETE w Krakowie odbyła się konferencja prasowa inaugurująca kolejny rok działalności Fundacji Gospodarki i Administracji Publicznej, w tym ruchu intelektualno-społecznego Open Eyes Economy. Reprezentanci Fundacji: prof. Jerzy Hausner i Kinga Taćkiewicz, przedstawili najważniejsze plany organizacji na ten rok. W briefingu gościnnie wzięli udział także przedstawiciele instytucji aktywnie współpracujących z Fundacją GAP: prof. Piotr Wachowiak – Rektor Szkoły Głównej Handlowej i Michał Siwek z Banku BNP Paribas.

Energia społeczna

Energia społeczna będzie motywem przewodnim tegorocznego Międzynarodowego Kongresu Ekonomii Wartości Open Eyes Economy Summit (OEES) – flagowego projektu Fundacji GAP. Podczas kongresu, 21-22 listopada 2023 r. w Krakowie i online, premierę będzie miał raport o energii społecznej. Dlaczego w Polsce marnotrawimy energię społeczną, a z drugiej strony potrafimy ją w pewnych momentach nadzwyczajnie wyzwalać i co możemy z tym zrobić – to zasadnicza kwestia, której chcą przyjrzeć się autorzy raportu. – Przykład pomocy humanitarnej uchodźcom z Ukrainy jest dobitnym przykładem tego co potrafimy zdziałać nadzwyczajnie, a co jednocześnie potrafimy w dużym stopniu zmarnować – powiedział prof. dr hab. Jerzy Hausner, inicjator ruchu Open Eyes Economy i przewodniczący Rady Programowej OEES.

Wydarzenia i publikacje Open Eyes Economy w 2023 roku

Kongres OEES jest najważniejszym, ale nie jest jedynym wydarzeniem Fundacji GAP. Jest bowiem kulminacją całorocznej pracy intelektualnej i organizacyjnej ruchu Open Eyes Economy, któremu przyświeca założenie, że w życiu gospodarczym wartości ekonomiczne muszą być uzupełniane przez wartości niematerialne. Celem ruchu jest tworzenie podstaw merytorycznych i edukacja w kierunku ekonomii wartości, poprzez: prowadzenie think tanku OEES HUB, działalność wydawniczo-ekspercką i organizowanie wydarzeń o zasięgu międzynarodowym i lokalnym. Obecnie think thank OEES HUB zrzesza aż 250 ekspertów z różnych ośrodków z kraju i zagranicy. Gospodarowanie wodą jako wyzwanie rozwojowe, miasto regeneracyjne, społeczeństwo wysokich kompetencji, solidarni w rozwoju, gospodarka żywnościowa i Zielony Ład, ekonomiczna wiarygodność państwa, gospodarka i zdrowie – to 7 obszarów tematycznych, wokół których w latach 2023-25 koncentrować będzie się działalność Open Eyes Economy. 

Sezon działalności ruchu w 2023 roku rozpocznie III Wodny Okrągły Stół, 22 marca we Wrocławiu. Wydarzeniu towarzyszyć będzie premiera filmu dokumentalnego Ewy Ewart „Do ostatniej kropli”, którego Fundacja GAP jest koproducentem. Końcem maja w Łodzi odbędzie się trzecia edycja Kongresu Regeneracja Miast, tym razem w tematyce transformacji energetycznej. Na początku czerwca będzie miał miejsce Kongres Solidarni w Rozwoju, współorganizowany przez Miasto Gdańsk. Tematyka wody powróci w październiku (także we Wrocławiu) na V Międzynarodowym Kongresie Miasto-Woda-Jakość Życia, gdzie przedmiotem dyskusji będą przyczyny i konsekwencje katastrofy ekologicznej na Odrze – nakreśliła kalendarium wydarzeń Kinga Taćkiewicz – Członkini Zarządu Fundacji GAP, Dyrektorka Wykonawcza OEES.

W tym premierę będzie miało ponad 10 publikacji Wydawnictwa Fundacji GAP. Poza główną publikacją – wspomnianym już raporcie o energii społecznej w Polsce, powstaną m.in. kolejne edycje indeksów: Water City Index, Indeks Zdrowych Miast i Indeks wiarygodności ekonomicznej Polski. Prof. Jerzy Hausner w swojej nowej książce przedstawi także nowe trendy w ekonomii wartości. 

Bezpieczeństwo zdrowotne i gospodarcze

Tak szeroko zakrojona i wielowektorowa działalność Fundacji GAP nie byłaby możliwa, gdyby nie współpraca z innymi organizacjami, instytucjami i firmami, zarówno w zakresie merytorycznym jak i organizacyjnym. W wyniku współpracy Fundacji GAP ze Szkołą Główną Handlową i Grupą LUX MED pod koniec ubiegłego roku powstała publikacja Indeks Zdrowych Miast. Według tego raportu miastem w którym żyje się najzdrowiej jest Warszawa. W tym roku Fundacja GAP wraz z SGH i Miastem Warszawa właśnie tam organizuje pierwszą edycję Kongresu Gospodarka i Zdrowie, który odbędzie się 18 kwietnia w siedzibie SGH. – Postanowiliśmy zorganizować na naszej uczelni pierwszy Kongres Gospodarka i Zdrowie, bo po covidzie uświadomiliśmy sobie dwie ważne rzeczy – jak ważne jest bezpieczeństwo zdrowotne i jak ważne jest bezpieczeństwo gospodarcze. Istnieje ścisły związek między zdrowiem społeczeństwa, a gospodarką. Możemy zauważyć w zmieniającym się otoczeniu pewne megatrendy takie jak: zmiany klimatyczne, starzenie się społeczeństwa i zdrowie społeczeństwa, które ewidentnie wpływają na wydatki publiczne, a co za tym idzie – stan gospodarki. Również trzeba zwrócić uwagę na uwarunkowania gospodarcze takie jak inflacja, zerwanie łańcuchów dostaw, ograniczone zasoby energetyczne. Wyzwaniem nas wszystkich jest dbanie o zdrowie społeczeństwa i racjonalne gospodarowanie środkami publicznymi. Potrzebujemy merytorycznej dyskusji na ten temat – zaznaczył prof. SGH dr hab. Piotr Wachowiak – Rektor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. 

Gospodarka żywnościowa i Europejski Zielony Ład

Od samego początku jednym z filarów ruchu ekonomii wartości jest koncepcja FIRMY-IDEI, a jednym z celów – współpraca z biznesem i promocja dobrych praktyk w tej dziedzinie. Potrzeba zaangażowanych społecznie firm, które wytyczają szlaki odpowiedzialnych działań i uczą właściwych postaw. Przykład Banku BNP Paribas pokazuje, że w Open Eyes Economy wynikiem synergii z biznesem mogą być publikacje, które są przydatnym źródłem wiedzy dla praktyków poszukujących aktualnych analiz, ekspertów pragnących poszerzyć swoją wiedzę jak i wszystkich zainteresowanych problematyką poruszaną przez Open Eyes Economy. Już w zeszłym roku Fundacja GAP wraz z Bankiem BNP Paribas wzięła pod lupę temat produkcji żywności wydając publikację Strategia „Od pola do stołu” w sektorze przetwórstwa spożywczego, zawierające kompleksowe objaśnienie założeń oraz celów zmian wdrażanych w sektorze rolno-spożywczym w ramach Europejskiego Zielonego Ładu, ujęte w szerokim kontekście realiów polskiego przemysłu spożywczego. Przygotowanie się do transformacji ekologicznej jest jednym z kluczowych wyzwań polskiej gospodarki i przedsiębiorstw. Produkcja i konsumpcja żywności stanowi około 1/3 emisji gazów cieplarnianych związanych z działalnością człowieka, z czego największym obciążeniem (aż 60%) jest produkcja zwierzęca. Sektor spożywczy to drugi największy sektor eksportowy polskiej gospodarki. – Europejski Zielony Ład dzieje na naszych oczach, może jeszcze tak nie rezonuje w Polsce, jak w krajach Europy Zachodniej. My traktujemy to jako szansę dla naszej gospodarki, dla naszych przedsiębiorstw, do przesunięcia się w łańcuchach wartości, poprawienia naszej pozycji konkurencyjnej – podkreślił Michał Siwek – Dyrektor, Departament Międzynarodowy Food&Agri Hub, Bank BNP Paribas. – Ryzykiem związanym z tą transformacją jest to, że my ją w jakiś sposób negujemy, wątpimy w nią, prześpimy niewykorzystanie tej szansy na poprawę efektywności polskiej gospodarki – dodał Siwek. W tym roku ukażą się kolejne publikacje dotyczące strategii “Od pola do stołu” – będą to analizy w obszarach: energia, woda, handel zagraniczny, badania, rozwój, marnowanie żywności i konsument, zawierające rekomendacje dla przedsiębiorstw i gospodarki. 

W planach jest też materiał o inwestycjach. Jak wynika z badań New Climate Institute, który przeanalizował wszystkie deklaracje klimatyczno-emisyjne największych przedsiębiorstw: – Po kalkulacji tych deklaracji okazało się, że do 2050 roku w Europie zredukujemy emisje o 40%, a nie zejdziemy do zera. To pokazuje jak bardzo sektor przedsiębiorstw cały czas potrzebuje zrozumienia i wsparcia tego procesu inwestycyjnego – zauważył Siwek. – Równocześnie widzimy, że firmy nie czekają na regulacje, tylko same przygotowują się inwestycyjnie do tej transformacji, wyprzedzając regulatora – podsumował. 

Kontakt: media@oees.pl

Fundacja GAP w ramach działań Małopolskiego Ośrodka Wsparcia Ekonomii Społecznej przygotowała dla zainteresowanych szkolenie, podczas którego będziecie mogli dowiedzieć się więcej na temat zakładania przedsiębiorstw społecznych w myśl ustawy o ekonomii społecznej z sierpnia 2022 r. Szkolenie „Jak zostać przedsiębiorstwem społecznym?” odbędzie się w formule stacjonarnej w dniu 15 marca 2023 r. w godz. 9.00-16.00 w Centrum Obywatelskim w Krakowie, ul. Reymonta 20 (I piętro, sala 1W040).

W czasie szkolenia uczestnicy dowiedzą się:

• Jakie podmioty są uprawnione do uzyskania statusu przedsiębiorstwa społecznego?
• Jakie warunki musi spełnić organizacja w celu uzyskania statusu przedsiębiorstwa społecznego?
• Jaka jest procedura przyznawania statusu przedsiębiorstwa społecznego?
• Jakie są obowiązki przedsiębiorstwa społecznego?
• Jakie są korzyści wynikające z uzyskania statusu przedsiębiorstwa społecznego?

Jeśli chcą Państwo poznać odpowiedzi na te (i inne) pytania – zapraszamy na szkolenie!

Szkolenie kierowane jest do podmiotów ekonomii społecznej (m.in. fundacji, stowarzyszeń, klubów sportowych, kół gospodyń wiejskich, spółek non profit oraz podmiotów reintegracji społecznej KIS, CIS, ZAZ, WTZ) z m. Kraków, powiatu krakowskiego, bocheńskiego, miechowskiego, myślenickiego, proszowickiego i wielickiego. Udział w szkoleniu jest bezpłatny. Zapewniamy przerwę kawową oraz lunch. Termin szkolenia: 15.03.2023 r. godz. 9:00 – 16:00. Miejsce szkolenia: Centrum Obywatelskie w Krakowie, ul. Reymonta 20

Zgłoszenia przyjmujemy do 10.03.2023 r. godz. 12:00
Szczegółowe informacje o zapisach na stronie: http://es.malopolska.pl/owesy/subregion-krakowski/aktualnosci/szkolenie-jak-zostac-przedsiebiorstwem-spolecznym-mowes-kom

• 

Fundacja Gospodarki i Administracji Publicznej zaprasza na wydarzenie „Nie przeGAP 2023 – otwarcie sezonu Fundacji GAP” inaugurujące rozpoczynający się kolejny, osiemnasty już rok działalności. Z tej okazji we wtorek 7 marca o godz. 11:00 w Teatrze VARIETE w Krakowie odbędzie się konferencja prasowa, na której przedstawione zostaną założenia programowe i najważniejsze kwestie dotyczące aktualnych projektów Fundacji, głównie wydarzeń ruchu Open Eyes Economy. W konferencji prasowej udział wezmą: Jerzy Hausner – Przewodniczący Rady Programowej  OEES, Piotr Wachowiak – Rektor SGH, Michał Siwek – Bank BNP Paribas oraz Kinga Taćkiewicz – Fundacja GAP.

Flagowym projektem Fundacji GAP jest działalność ruchu intelektualno-społecznego Open Eyes Economy, który poprzez współpracę z przedstawicielami świata nauki, ekonomii, kultury czy administracji od 8 lat udowadnia, że biznes i gospodarka powinny opierać się na wartościach społecznych. Dlatego też w trakcie konferencji przedstawione zostanie 7 obszarów, wokół których w latach 2023-25 koncentrować będzie się działalność Open Eyes Economy. 

Kulminacją całorocznej pracy intelektualnej i organizacyjnej ruchu ekonomii wartości jest Open Eyes Economy Summit (OEES), który odbędzie się 21-22 listopada 2023 r. w ICE Kraków. Podczas konferencji prasowej prof. Jerzy Hausner – założyciel ruchu i przewodniczący Rady Programowej OEES nakreśli temat przewodni i założenia programowe. W 2023 roku krakowski szczyt OEES poprzedzać będą wydarzenia w czterech innych polskich miastach: 

• III Wodny Okrągły Stół, 22 marca, Wrocław, 
• I Kongres Gospodarka i Zdrowie, 18 kwietnia, Warszawa,
• III Międzynarodowy Kongres Energetyczna Regeneracja Miast, 30-31 maja,  Łódź, 
• Kongres cyklu Solidarni w Rozwoju, 2 czerwca, Gdańsk. 
• V Międzynarodowy Kongres Miasto – Woda – Jakość Życia, 24-25 października, Wrocław

Jako, że nieodłączną częścią działań Fundacji GAP jest również generowanie i upowszechnianie eksperckiej wiedzy w obrębie think tanku OEES HUB, to prof. Hausner przedstawi także planowane na ten rok premiery publikacji Wydawnictwa Fundacji GAP.  Będą to przede wszystkim raport dotyczący energii społecznej, a także druga edycja raportu “Indeks wiarygodności ekonomicznej Polski”.

Zapraszamy serdecznie!

Po akredytacje można zgłaszać się mailowo na adres media@oees.pl

---

PLAN KONFERENCJI

11:00

Otwarcie Konferencji przez prowadzącego 
Jakub Perkowski – Prezes Zarządu Agencji Artystycznej GAP

Nie przeGAP 2023: Kalendarium wydarzeń i plan publikacji na rok 2023
Kinga Taćkiewicz – Członkini Zarządu FGAP, Dyrektorka Wykonawcza OEES

O współpracy OEES z uczelniami wyższymi i o inauguracji wspólnego projektu w Warszawie (Kongres Gospodarka i Zdrowie)
prof. SGH dr hab. Piotr Wachowiak – Rektor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie

O współpracy OEES z biznesem: wspólne publikacje i analizy w obszarze „Gospodarka żywnościowa i Zielony Ład”
Michał Siwek – Dyrektor, Departament Międzynarodowy Food&Agri Hub, Bank BNP Paribas

Podsumowanie: Rozwój działalności merytorycznej OEES w 7 obszarach programowych
prof. dr hab. Jerzy Hausner – przewodniczący Rady Programowej Open Eyes Economy Summit, Fundacja GAP

11:30

Czas na pytania (10 min)