3 maja 2022 roku na Zamku Królewskim w Warszawie podczas uroczystej Gali wręczono Nagrody im. prof. Aleksandra Gieysztora. Kapituła Nagrody zadecydowała o przyznaniu dwóch wyróżnień, za lata 2020 i 2021, łączna pula nagród wyniosła 100 tys. zł. Tym prestiżowym wyróżnieniem uhonorowani zostali prof. Jerzy Hausner, nagrodzony za wszechstronne działania na rzecz wykorzystania i (re)interpretacji dziedzictwa kulturowego oraz dr Vydas Dolinskas, Dyrektor Muzeum Narodowego – Pałacu Wielkich Książąt Litewskich w Wilnie, nagrodzony za niezwykłą pracę, na rzecz wzmacniania zaangażowania społeczności litewskiej w ochronę i promocję dorobku kulturowego Polski i Litwy.

Nagroda im. prof. Aleksandra Gieysztora to fascynująca opowieść o budowaniu wspólnoty, to inicjatywa, która łączy i wyróżnia tych, którzy dbają o dorobek przeszłości w trosce o przyszłość kolejnych pokoleń. Ludzi, którzy widzą w dziedzictwie potencjał. Wierzą, że warunkiem koniecznym dla zbudowania dobrej przyszłości jest znajomość kontekstu kulturowego, z którego się wywodzimy – powiedziała Elżbieta Czetwertyńska, prezes Citi Handlowy, Nasza Nagroda i jej laureaci niosą też w sobie nadzieję. Nadzieję na lepszy świat. Potrzeba nam dzisiaj silnego głosu kultury, która w ten lepszy świat pozwoli nam na nowo uwierzyć, dodała podczas przemówienia podczas Gali.

Kapituła Nagrody im. Prof. Gieysztora, pod przewodnictwem prof. Andrzeja Rottermunda, w uzasadnieniu do przyznanych nagród podkreśliła, że – prof. Jerzy Hausner nagrodzony został, za wszechstronne działania na rzecz wykorzystania i (re)interpretacji dziedzictwa kulturowego jako podstawy komunikowania się i kreatywności oraz ekonomii wartości. Wskazała również, że – dr Vydas Dolinskas doceniony został, za niezwykłą pracę, na rzecz wzmacniania zaangażowania społeczności litewskiej w ochronę i promocję dorobku kulturowego Polski i Litwy.

Podczas uroczystej Gali

prof. Jerzy Hausner, laureat XXII edycji Nagrody im. prof. Aleksandra Gieysztora powiedział – Siła kultury zależy od wrażliwości, wiarygodności i wyobraźni artystów, ale wymaga także przygotowania odbiorców, ich zdolności do uczestnictwa w procesie twórczym. Słabnie w społeczeństwie powszechnej ignorancji, nabiera mocy w społeczeństwie wysokich kompetencji. Słabnie, kiedy polityka kulturalna polega na urabianiu i zmienianiu historii, wzmacnia się kiedy sprzyja jej współtworzeniu.

dr Vydas Dolinskas, laureat XXIII edycji Nagrody im. prof. Aleksandra Gieysztora powiedział – Kluczowym słowem w stosunkach między narodami, a tym bardziej narodami, których łączą dzieje, kultura, dziedzictwo jest słowo „wspólne”. To słowo łączyło narody Rzeczypospolitej Obojga Narodów w czasach historycznych i łączy albo może łączyć spadkobierców tradycji dawnego państwa polsko-litewskiego także dzisiaj, nie tylko Polaków i Litwinów, ale również Ukraińców, Białorusinów. Słowo „wspólne” eliminuje możliwość konfliktu w sprawie własności historycznego dziedzictwa i tworzy warunki do współdziałania na rzecz porozumienia oraz współpracy.

Nagroda imienia profesora Aleksandra Gieysztora przyznawana jest przez Fundację Citi Handlowy im. Leopolda Kronenberga od 1999 roku za wybitne osiągnięcia, mające na celu ochronę polskiego dziedzictwa kulturowego. Nagroda jest jedną z licznych inicjatyw, dzięki którym bank Citi Handlowy kontynuuje dzieło swego założyciela, Leopolda Kronenberga – finansisty i przedsiębiorcy, mecenasa kultury i filantropa, który swoimi działaniami wspierał wiele dziedzin życia społecznego i kulturalnego.

Wśród dotychczasowych Laureatów Nagrody znaleźli się m.in.: prof. Jerzy Limon, nagrodzony za stworzenie Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego łączącego tradycję z nowoczesnością, promującego teatr i sztukę współczesną w sposób zrozumiały. Elżbieta i Krzysztof Pendereccy, nagrodzeni za stworzenie Europejskiego Centrum Muzyki w Lusławicach – miejsca, gdzie młodzi adepci sztuki mogą rozwijać swój talent. Za wybitne osiągnięcia w działalności badawczej, wystawienniczej, społecznej oraz animacji kultury, dotyczące polskiej i światowej sztuki przełomu XX i XXI wieku Nagrodę otrzymała także Anda Rottenberg. Uhonorowany nią został również brytyjski historyk Norman Davies, który badaniu i upowszechnianiu historii Polski poświęcił znaczną część swojego dorobku naukowego. Wśród laureatów nie zabrakło także takich nazwisk jak Krystyna Zachwatowicz i Andrzej Wajda – nagrodzeni za wybitne dokonania w sferze filmu i teatru promujące polską kulturę, a także za upowszechnianie wiedzy o potrzebie ochrony dziedzictwa kulturowego w Polsce i wpływ na jego utrwalanie i popularyzację. Laureatami są także prof. Jacek Purchla w uznaniu za m.in. wieloletnią pracę nad problematyką miast i rozwojem urbanistycznym oraz Leon Tarasewicz – za świadome, wieloletnie budowanie pomostów pomiędzy odmiennymi grupami etnicznymi, językowymi i religijnymi polsko-białorusko-litewskiego pogranicza. W ciągu ponad dwudziestu lat Nagrodę otrzymywali twórcy, animatorzy, ale także wyróżniane nią były nieprzeciętne inicjatywy. W 2014 roku Nagroda powędrowała do Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą, który sprawuje od 1990 roku opiekę nad najstarszą polską nekropolią w Wilnie. Dotychczas dzięki niemu przeprowadzono renowację ponad 60 zabytków. Ubiegłorocznym laureatem Nagrody został ks. bp Waldemar Pytel za ponad trzydziestoletni wysiłek na rzecz ocalenia, rewitalizacji i przywrócenia świetności kwartałowi luterańskiemu wraz z Kościołem Pokoju w Świdnicy, wpisanym w 2001 roku na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

XXII i XXIII edycja Nagrody została objęta Honorowym Patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy.